Noraboa á Comunidade de Montes de Santa Mariña
10:27
Xoán Martínez Tamuxe
Noraboa á nosa Comunidade de Montes de Santa Mariña do Rosal, pola orixinal idea de ilustrar o seu pequeno almanaque de mesa do presente 2016, con desexo de feliz ano, coas figuras do citado e simbólico espiral de Chan do Picouto en Campo do Couto e coa Cruz da Portela (Sanxián).
Sen dúbida é unha forma loable de dar a coñecer o noso rico patrimonio arqueolóxico, prehistórico. Patrimonio este do concello que é tamén o máis descoñecido dos veciños.
Pois, desa figura, universal símbolo, que ilustra o almanaque na súa primeira parte -metade do ano (xullo-decembro)- os arqueólogos Costas Goberna e De la Peña Santos referíndose nunha recente publicación* e aludindo á variada arte rupestre do Rosal, lembran, que conta "no alto do Picouto cunha extraordinaria espiral" (páx. 11).
E tamén é entre os grupos de gravados prehistóricos, o que se atopa emprazado en lugar máis elevado; como o situado máis baixo é o conxunto da Laxe do Lapón, en Portecelo.
Esta figura, petróglifo de "Chan do Picouto" (espiral) cos de "forma circular", son os máis típicos e representativos dos petróglifos galaicos.
Este gravado tan singular polo seu perfecto acabado, como polo seu misterioso significado, foi atopado en 1973, grazas á información oral de varios cazadores, que pisando nesa laxe, observaron "ese curioso debuxo". Démolo a coñecer en 1975, a propósito da publicación do libro de Festas: Villa de El Rosal-Romería de San Vicente. Marzán, xaneiro de 1975, páx. 23.
Fai pouco e con desagradable sorpresa constatamos na nosa información (Inventario Oficial do Patrimonio Arqueolóxico, hai varios anos publicado pola Xunta de Galicia) que este xacemento do "Chan do Picouto", non está alí recollido, rexistrado. Intentaremos en diante que figure en dito inventario.
Do presente e presunto gravado "espiral do Picouto", demos conta na sección do BIM (Boletín Informativo Municipal): Aportación á carta arqueolóxica do Concello do Rosal, nº 43, xaneiro-nadal, 2003.
(Continuará)
*F.J. Costas Goberna e A. De la Peña Santos. A Fauna e o ser humano na Prehistoria do Baixo Miño a través dos gravados rupestres. (Monografías da Asociación Nat. Baixo Miño-Anabam, nº 13), 2002.
Gravados de "Chan do Rei" e "Presa de Novellos"
08:51
Xoán Martínez Tamuxe
A recuperación do petróglifo de Ghorghalado, en Eiras, sen lugar a dúbidas, é un detalle de loable sensibilidade cultural, tanto por parte da Comisión de Cultura, como de toda a Corporación que preside o alcalde, Jesús Mª Fernández Portela.
É este o primeiro conxunto arqueolóxico do concello do Rosal ao que se lle recoñece o seu importante valor histórico-documental, agardando non sexa o último ou único.
Na compaña de Fernando Javier Costas Goberna. (Foto: Galovart)
Nesta amistosa xuntanza de Eiras, tivemos a oportunidade de saudar aos amigos nas lides arqueolóxicas de tempos atrás, como Pepe Galovart, Costas Goberna ou Lois Vilar, entre outros.
Arriba, Pepe Galovart e abaixo Vilar Pedreira e Costas Goberna tomando notas
Tal e como se prometeu, agardamos, igualmente, se poñan en valor os outros non menos importantes conxuntos, das máis de 25 estacións rupestres catalogadas, como poden ser os singulares conxuntos de Chan do Rei, en Marzán (prehistóricos).
Aquí se atopa nin máis nin menos que un "labirinto", un grupo de cervos, espirais e un reticulado (sen rematar...).
Aquí se atopa nin máis nin menos que un "labirinto", un grupo de cervos, espirais e un reticulado (sen rematar...).
Vista xeral do petróglifo dos cervos de Chan do Rei
O outro conxunto, tamén digno de por en valor e ser recoñecido, é a ampla estación de "cruciformes da Presa de Novellos", preciosos gravados históricos con recreación da cruz.
Este conxunto é o maior en extensión de gravados en pedra de todo o concello do Rosal. Atópase entre un grupo de espirais e sucos e o castro galaico-romano de Parada, en Novás.
Este conxunto é o maior en extensión de gravados en pedra de todo o concello do Rosal. Atópase entre un grupo de espirais e sucos e o castro galaico-romano de Parada, en Novás.
A nosa máis sincera noraboa á Corporación do concello do Rosal por tan acertada iniciativa. Os rosaleiros ben se merecen o recoñecemento do seu tan rico como múltiple Patrimonio.