Un ano máis, a nosa Comunidade de Montes de Santa Mariña do Rosal edita o almanaque correspondente ao actual, 2020.
A ilustración do mesmo, recolle a ermida de San Martiño, no monte da Valga, xuradía de Fornelos. Móstrase dita ermida pola parte posterior, isto é, a ábsida.
Detalle positivo da nosa Comunidade, xa que esta anual costume contribúe a un maior coñecemento e valoración do Patrimonio histórico, nesta ocasión, relixioso, da parroquia e concello do Rosal.
A este propósito lembramos que, segundo o historiador e cóengo guardés D. Juan Domínguez Fontela, dita ermida é verídica testemuña e sinal do desaparecido ermitorio (mosteiro) visigótico de San Martiño de Tours (Francia), fundado no Baixo Miño no século VII.
Foi o seu fundador o monxe natural do Bierzo (León), abade e bispo de Dumio (Braga-Portugal), San Fructuoso.
Tamén polo mentado historiador guardés, sabemos que no cume do monte de Santa Trega, entre o clero alí reunido no século XII, a fin de aprobar a constitución da Irmandade do Clamor, atopábanse os abades de Santa María de Oia, o do mosteiro de Barrantes e o do ermitorio-mosteiro do Rosal, Frai Don Pedro Martínez.
A construción da actual ermida, que hoxe podemos contemplar, data do século XVIII. Probablemente se atopase emprazada noutro lugar próximo e coa súa propia e orixinal orientación do seu altar e ábsida cara ao Nacente.
 |
| Romaría de San Martiño (1972). Foto: (X.M.T.) |
Hai que lembrar que a norma primitiva e tradicional da Igrexa cristiana era que toda catedral, mosteiro, igrexa, santuario, ermida... reiterámolo, o seu altar principal (maior) debía construírse cara ao Oriente, por onde nace o sol, o día, Cristo, luz do mundo...
Sobre o ano 1779 o crego Rvdo. D. José Álvarez de Soto (Souto, lugar de Martín) acordou edificar no propio lugar da casa no Souto, unha capela dedicada á Virxe do Pilar.
Para esta edificación, acorda baixar, sen autorización do bispo, a pedra de San Martiño, que se atopaba totalmente en ruínas, para levantar a súa nova capela. Enterados os veciños de Fornelos denunciaron canto estaba ocorrendo. O bispo ordena ao crego D. José Álvarez de Soto, que rematase a construción da súa capela e que pola súa conta ten que levantar a ermida de San Martiño, como así foi. Por suposto que despois sufriu diferentes melloras.
X.M.T.
BIBLIOGRAFÍA
Apuntes sobre la Hermita de la Capilla del Pilar. (Arquivo Parroquial).
Domínguez Fontela, Juan. Apuntes soltos.
Domínguez Fontela, Juan. El Voto a Santa Tecla. Ed. Hermandad del Clamor de Santa Tecla, 1998,. páx. 54.
Martínez Tamuxe, Xoán. As ermidas, capelas e capelanías do concello do Rosal (traballo inédito).
.JPG)
.JPG)
.JPG)